در کشور هنوز باید این بحث را انجام دهیم که می خواهیم دموکراسی همراه با حزب و تحزب داشه باشیم یا دموکراسی جدای از تحزب

در کشور ما هنوز باید این بحث را انجام بدهیم که می‌خواهیم دموکراسی توام با حزب و تحزب داشته باشیم یا دموکراسی جدای از تحزب؛ البته اصل حزب هم در قانون اساسی هم در قوانین ما آمده است، حزب آزاد است، قانونی است، می‌تواند فعالیت کند، اما این حزب قانونی موجود در کشور، هنوز تبدیل به این نشده که نظام ما یک نظام حزبی و با ساختار حزبی باشد. یعنی ما باز هم وقتی می‌خواهیم در تهران برای انتخابات مجلس رای بگیریم، باید 30 نفر را بنویسیم. یعنی تک تک کسانی که می‌آیند باید 30 نفر را روی کاغذ بنویسند تا بتوانند نمایندگان خود را انتخاب کنند. نمی‌توانیم بگوییم گروه الف، یعنی شخص بنویسد گروه الف یا گروه ب. البته ما در مجمع تشخیص مصلحت نظام قبلا این تلاش را انجام دادیم، سیاست‌هایی برای انتخابات نوشتیم و در آن سیاست‌ها این مساله را پیش‌بینی کرده بودیم، منتها در یک مقطعی در بین راه که آن را نهایی می‌کردیم، متوقف شد و آن اصولی که برخی از آن در صحن مجمع تصویب شده بود، بعد متوقف شد و دو مرتبه از نو سیاست‌ها نوشته شد. در آن سیاست‌های ابتدایی اینها را پیش‌بینی کرده بودیم که چگونه نظام هم بتواند حزبی باشد هم بتواند فارغ از نظام حزبی باشد. اینکه به هر حال کشور را چطور می‌شود اداره کرد، با حزب بهتر است یا بی حزب بهتر است؟ مقصودم این نیست که حزب باشد یا نباشد، به هر حال حزب هست، قانونی هم هست، فعالیت هم می‌کند. اما اینکه نظام ما یک نظام حزبی باشد، بر مبنای حزب باشد، آیا این بهتر است؟ یا شرایطی که امروز داریم، یعنی یک دولت به عنوان دولت حزبی باشد، بهتر است، یا دولت فارغ از تحزب باشد؟ دولتی باشد که فرای حزب و جناح‌بندی باشد؟ کدام‌یک از آنها بهتر است؟ باید بنشینیم فکر کنیم. دموکراسی‌هایی که امروز در دنیا می‌بینیم معمولا با تحزب همراه است. یعنی یک حزب هست که در مجلس حاکم می‌شود و علی‌القاعده در دولت، منتها بعضی از نظام‌ها به گونه‌ای است که ممکن است یک حزبی در دولت موفق باشد، یک حزبی در پارلمان موفق باشد، اما هر دوی آنها بر مبنای یک حزب است. برخی هم تعجب می‌کنند چطور ما کشور را اینطور می‌توانیم اداره کنیم؟